ทักษะการทรงตัว คือความสามารถในการควบคุมร่างกายให้อยู่ในแนวตั้งตรง ซึ่งประกอบไปด้วยการรักษาสมดุล (Balance) และการควบคุมท่าทาง (Postural control) ของร่างกาย โดยการฝึกทักษะการทรงตัวให้กับเด็กปฐมวัยนั้น ผู้ปกครองสามารถพาเด็ก ๆ ทำกิจกรรมในวันหยุดที่บ้านได้ง่าย ๆ ด้วย กิจกรรมการยืนขาเดียวเก็บถุงทราย เพื่อฝึกกล้ามเนื้อที่ใช้ในการพยุงตัวให้มีความแข็งแรง จากถุงทรายที่มีน้ำหนัก 300 กรัม จะช่วยฝึกทักษะการทรงตัวให้กับเด็กได้ยากขึ้น เพราะขณะที่เด็กก้มเก็บถุงทรายแล้วยืดตัวขึ้น น้ำหนักของถุงทรายจะเป็นแรงต้าน ทำให้กล้ามเนื้อทำงานหนักมากกว่าเดิม จนกลายเป็นกล้ามเนื้อที่แข็งแรงและทำให้มวลกล้ามเนื้อเพิ่มขนาดขึ้นค่ะ การฝึกทักษะการทรงตัว จะช่วยฝึกประสานสัมพันธ์มือกับตา และฝึกให้เด็กสามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างคล่องแคล่ว พร้อมที่จะทำกิจวัตรประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กิจกรรมการยืนขาเดียวเก็บถุงทราย ส่งเสริมทักษะการทรงตัว
กิจกรรมการยืนขาเดียวเก็บถุงทราย ส่งเสริมทักษะการทรงตัว

อุปกรณ์

  • 1ทราย 3 กิโลกรัม
  • 2ถุงซิปล็อค ขนาด 13x18 เซนติเมตร
  • 3เทปกาวสี 2 สี
  • 4เทปกาวใส
  • 5ฮูล่าฮูป (สามารถใช้เชือกหรือเทปกาวสีแทนได้ค่ะ)
  • 6ตะกร้า 2 ใบ (สามารถใช้กล่องกระดาษแทนได้ค่ะ)

วิธีการทำถุงทราย

1. นำทรายที่เตรียมไว้ 3 กิโลกรัม แบ่งใส่ในถุงซิปล็อคถุงละ 300 กรัม จำนวน 10 ถุง ไล่อากาศออกเล็กน้อย แล้วปิดถุงซิปล็อคให้สนิท (แนะนำให้ใช้ถุงซิปล็อคนะคะ เพราะจะมีความเหนียวทำให้รั่วได้ยากค่ะ)

ในถุงซิปล็อคควรให้มีอากาศอยู่บ้างนะคะ เพราะขณะที่เด็กหยิบถุงทรายขึ้นมา จะทำให้จับถุงได้ง่ายค่ะ

2. พับปากถุงซิปล็อคลงมาประมาณครึ่งถุง แล้วใช้เทปกาวใสติดไว้ตรงปากถุง และติดทั้ง 4 ด้าน ของถุงเพื่อป้องกันไม่ให้ถุงรั่วค่ะ

3. จากนั้นนำผ้ามาเย็บคลุมถุงทรายอีกชั้นเพื่อเพิ่มความทนทาน โดยใช้ผ้า 2 สี สีละ 5 ถุงเพียงเท่านี้เราก็จะได้ถุงทรายทั้งหมด 10 ถุงแล้วค่ะ

ถ้าที่บ้านไม่มีผ้าสามารถใช้เทปกาวสีติดไว้ตรงปากถุงซิปล็อค แทนการเย็บผ้าคลุมถุงทรายได้นะคะ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ในทำกิจกรรมของเราค่ะ
ถุงทรายทำเองแบบติดเทปกาวสี
ถุงทรายทำเองแบบติดเทปกาวสี
ถุงทรายทำเองจากถุงซิปล็อคคลุมด้วยผ้า
ถุงทรายทำเองแบบคลุมด้วยผ้า สำหรับทำกิจกรรมการยืนขาเดียวเก็บถุงทราย

วิธีการเตรียมสนาม

1. วางฮูล่าฮูปบนพื้นแล้วติดเทปกาวใสบนห่วงกับพื้นทั้ง 4 ด้าน เพื่อป้องกันไม่ให้ห่วงเคลื่อนที่ค่ะ

ถ้าบ้านไหนไม่มีฮูล่าฮูปสามารถใช้เทปกาวสี ทำเป็นช่องสี่เหลี่ยมที่มีขนาดใหญ่ พอให้วางถุงทราย 10 ถุง ไว้ตรงกลางได้ด้วยนะคะ

2. ตัดเทปกาวสียาวประมาณ 25 เซนติเมตร ติดลงบนพื้นด้านซ้ายและด้านขวาของฮูล่าฮูป โดยห่างจากห่วงประมาณ 10 เซนติเมตร เพื่อทำเป็นจุดยืนของผู้เล่นค่ะ

3. นำตะกร้ามาวางไว้บริเวณด้านข้างของจุดยืนค่ะ

4. จากนั้นนำถุงทรายที่เราเตรียมไว้มาวางในวงของฮูล่าฮูป โดยวางถุงทรายกระจายให้ทั่วในห่วงได้เลยค่ะ

เด็กและผู้ปกครองช่วยกันเตรียมสนาม
เด็กและผู้ปกครองช่วยกันเตรียมสนามไว้สำหรับทำกิจกรรม
จัดสนามสำหรับทำกิจกรรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว
การจัดสนามสำหรับทำกิจกรรม การยืนขาเดียวเก็บถุงทราย

เมื่อเตรียมอุปกรณ์และสนามพร้อมแล้ว เรามาเริ่มเล่นกิจกรรมกันเลยค่ะ

วิธีการเล่น

1. ให้เด็กและผู้ปกครองยืนจุดยืนที่เตรียมไว้ แล้วทำการเป่ายิ้งฉุบ โดยผู้ชนะจะมีสิทธิ์ได้เก็บถุงทรายก่อน 2 ถุงค่ะ

ผู้ปกครองสามารถกำหนดการเก็บถุงทราย ของแต่ละสีให้มีความแตกต่างกัน เช่น ถุงทรายสีเหลืองให้ยกขาซ้าย และถุงทรายสีม่วงให้ยกขาขวา ในขณะที่เก็บถุงทรายขึ้นจากพื้น
เด็กและผู้ปกครองกำลังเป่ายิ้งฉุบกัน
เป่ายิ้งฉุบใครชนะจะได้หยิบถุงทรายก่อน เย้!!

2. ให้ผู้เล่นยกขาซ้ายขึ้นแล้วค่อย ๆ ก้มเก็บถุงทรายสีเหลือง ขึ้นมาใส่ในตะกร้าที่อยู่ข้าง ๆ ของตัวเอง และยกขาขวาขึ้นแล้วเก็บถุงทรายสีม่วงมาใส่ตะกร้าของตัวเองเหมือนเดิมค่ะ

ในขณะที่เก็บถุงทราย ขาของผู้เล่นห้ามแตะพื้นก่อนจะวางถุงทรายลงตะกร้า ถ้าขาแตะพื้นก่อนจะต้องนำถุงทรายไปวางไว้ในฮูล่าฮูปเหมือนเดิม
เด็กกำลังตั้งใจเก็บถุงทรายใส่ในตะกร้า
หนูชนะแล้วได้เก็บถุงทรายก่อน

3. จากนั้นให้ผู้เล่นทั้ง 2 คน ผลัดกันเป่ายิ้งฉุบ และก้มเก็บถุงทรายไปเรื่อย ๆ จนกว่าถุงทรายในฮูล่าฮูปจะหมดค่ะ

ผู้ปกครองกำลังเก็บถุงทรายจากตรงกลางของฮูล่าฮูป
เด็กและผู้ปกครองผลัดกันเล่นอย่างสนุกสนาน

4. ผู้เล่นคนไหนมีถุงทรายในตะกร้ามากที่สุด จะเป็นฝ่ายชนะค่ะ

เด็กและผู้ปกครองช่วยกันนับคะแนนจากถุงทราย
เล่นเสร็จแล้วมานับคะแนนหาผู้ชนะกันเถอะ

เนื่องจากกิจกรรมนี้ไม่จำเป็นต้องทำที่บ้านเพียงเท่านั้น คุณครูสามารถนำกิจกรรมไปฝึกให้กับเด็ก ๆ ที่โรงเรียนได้นะคะ เพื่อเสริมสร้างให้เด็กได้รู้จักความสามัคคี การแบ่งปัน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และรู้จักการ รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัยค่ะ โดยคุณครูสามารถแบ่งเด็กออกเป็นทีม ทีมละเท่า ๆ กันหรือสามารถปรับเปลี่ยนกติกาให้เหมาะสมกับช่วงอายุของเด็ก ๆ ได้ดังนี้

เด็กอนุบาล 1 (3-4 ปี) เด็กช่วงวัยนี้ การทรงตัวของเค้าจะยังทรงตัวได้ไม่ดีนัก เราจึงค่อย ๆ ฝึกให้เด็กทรงตัวได้โดย ยืนเท้าชิดกันในจุดยืนแล้วก้มเก็บถุงทราย ทีละถุงขึ้นมาใส่ในตะกร้าค่ะ หลังจากทำกิจกรรมเสร็จแล้วเด็ก ๆ ยังสามารถเรียนรู้เรื่องการจำแนกสี และการนับจำนวน 1-10 ด้วยค่ะ

เด็กอนุบาล 2 (4-5 ปี) การทรงตัวเริ่มทำได้ดีขึ้น สามารถให้เด็กยืนขาข้างเดียวด้วยข้างที่ถนัด จากนั้นให้ก้มเก็บถุงทรายทีละถุงใส่ลงไปในตะกร้า โดยขาที่ยกไว้ห้ามแตะพื้นนะคะ ซึ่งในวัยนี้เราจะฝึกให้เด็กรู้จักควบคุมการทรงตัวโดยยืนขาข้างเดียวด้วยข้างที่ถนัดให้ได้ก่อนนะคะ หลังจากทำกิจกรรมเสร็จแล้วเด็ก ๆ ยังสามารถเรียนรู้เรื่อง การบวกเลข เช่น ถุงทรายสีเหลือง 1 ถุง มีค่าเท่ากับ 1 คะแนน และถุงทรายสีม่วง 1 ถุง มีค่าเท่ากับ 2 คะแนน แล้วนำจำนวนถุงทรายที่เด็กเก็บได้มารวมคะแนนกันค่ะ

เด็กอนุบาล 3 (5-6 ปี) เริ่มมีการทรงตัวได้ดีแล้ว สามารถพาเด็ก ๆ เล่นตามวิธีการเล่นของเราได้เลยค่ะ และหลังจากทำกิจกรรมเสร็จแล้วเด็ก ๆ ยังสามารถเรียนรู้เรื่อง การบวกเลข เช่น ถุงทรายสีเหลือง 1 ถุง มีค่าเท่ากับ 5 คะแนน และถุงทรายสีม่วง 1 ถุง มีค่าเท่ากับ 10 คะแนน เพื่อเวลาการรวมคะแนนจะได้ฝึกให้เด็กได้บวกตัวเลขที่ยากขึ้น และผู้ปกครองหรือคุณครูสามารถกำหนดคะแนนได้เองตามความเหมาะสมค่ะ

เด็กกำลังเก็บอุปกรณ์ต่าง ๆ เข้าที่ให้เรียบร้อย
เมื่อทำกิจกรรมเสร็จแล้วเก็บของเข้าที่ให้เรียบร้อย เพื่อปลูกฝังความมีวินัย และรู้จักคุณค่าของสิ่งของ

เมื่อทำกิจกรรมเสร็จแล้ว ผู้ปกครองและคุณครูควรฝึกให้เด็กช่วยเก็บของเข้าที่ให้เรียบร้อย เพื่อปลูกฝังให้เด็กมีวินัย และฝึกให้เด็กรู้จักคุณค่าของสิ่งของต่าง ๆ อีกด้วยค่ะ

ค่าใช้จ่ายในการซื้ออุปกรณ์

ค่าใช้จ่ายในการซื้ออุปกรณ์สำหรับจัดกิจกรรมการยืนขาเดียวเก็บถุงทราย แบ่งเป็น

  • ทรายก่อสร้าง 3 กิโลกรัม ราคาประมาณ 30 บาท
  • ถุงซิปล็อค ขนาด 13x18 เซนติเมตร ราคาประมาณ 59 บาท
  • เทปกาวสี 2 ม้วน ราคาประมาณ 60 บาท
  • เทปกาวใส 1 ม้วน ราคาประมาณ 20 บาท
  • ฮูล่าฮูป ราคาเริ่มตั้งแต่ 89 บาท
  • ตะกร้า 2 ใบ หาซื้อได้ตามร้านค้าทั่วไป ราคาเริ่มตั้งแต่ 40 บาท